Het Terracotta leger en de stadsmuur van Xi'an

Vandaag was het dan zover. Het Terracotta leger. Vooral Conny had zich hier erg op verheugd. Een aantal jaren geleden waren er enkele beelden vanuit Xi'an op tournee door de wereld en ook in Assen. Conny wilde daar toen graag naar toe, maar dat kwam er niet van. Maar dit is natuurlijk nog veel beter!

Om 8 uur werden we opgehaald door Agnes, onze gids van vandaag. Daarom maar iets na 6 uur opgestaan en om 7 uur ontbeten. Veel te vroeg natuurlijk, maar beter te vroeg dan te laat. En om 8 uur was Agnes er inderdaad. Wij in de auto met chauffeur en Agnes en op naar het Terracotta leger. Onderweg vertelde Agnes echt mega-veel. Over Xi'an, het leven in China, de dynastieen en natuurlijk over het ontstaan van het Terracotta leger. Maar ook over haarzelf vertelde ze het een en ander, vooral toen ze merkte dat wij haar geboorteplaats Harbin kenden. Wij hebben daar op televisie nog beelden van gezien omdat ze daar een jaarlijks ijssculpturenfestival hebben (ook niet gek bij -40). Onderweg hebben we veel gezien, ook hier vooral veel nieuwbouw. Op een gegeven moment kwamen we nog langs de heetwaterbronnen en ook daar had Agnes weer veel over te vertellen.

Het werd al best wel druk onderweg, dus pas om een uur of 09:30 kwamen we aan bij het Terracotta leger. We hadden per e-mail al doorgegeven dat Cees niet hele einden kon lopen en in de auto hebben we nog even het plan de campagne doorgenomen. Agnes wist dat er rolstoelen gehuurd konden worden en dat leek een heel goed alternatief. Want je kunt wel met een shuttlebusje vanaf het parkeerterrein naar de entree (normaal zo'n 15 minuten lopen) maar als je uit het museum komt, dan moet je een andere route lopen en die is veel verder. En daar rijdt geen shuttlebusje. Besluit was snel genomen, we huren een rolstoel. Eenmaal aangekomen bij de parkeerplaats hebben we maar een klein stukje hoeven lopen naar de kassa waar ook de rolstoelen waren. Dit is private verhuur en je kunt kiezen met rolstoelduwer (300 Yuan) of alleen een rolstoel zonder rolstoelduwer (150 Yuan). Omdat Conny gewend is met een rolstoel te rijden, was ook die keuze snel gemaakt. Zeker toen Agnes bevestigde dat het niet heel erg steil was maar redelijk vlak. Daarom snel de entreekaarten gekocht en op naar het leger! De route er naar toe leidt door een parkje. Het was wel wat heuveltje op, maar inderdaad niet supersteil. Maar het weer daarentegen werkte erg goed mee, misschien wel iets te goed. Het was een stralende zon, blauwe lucht en zo'n 29 graden. Dus Conny liep al vrij snel te puffen en te zweten. Agnes merkte nog even op dat ze dat niet vaak hadden in Xi'an, een stralend blauwe lucht. Na een minuut of 15 waren we inderdaad bij de eerste hal aangekomen, 'pit 1' zoals ze het hier noemen. Dat is de grootste hal waar zo'n 1.000 figuren staan. Echt enorm indrukwekkend.

Het idee dat iemand besloten heeft voor zijn dood alvast een mausoleum te maken en omdat de regering van de keizer het niet zo'n goed idee vond om 8.000 echte soldaten de dood in te jagen door ze levend te begraven bij de keizer na zijn dood, besloot de keizer dat er maar 8.000 terracotta beelden gemaakt moesten worden, die hem in het hiernamaals konden beschermen. Dit in tegenstelling tot zijn 100 concubines die wel levend met de keizer begraven werden. Je zult maar zo'n concubine zijn... Het leger is helemaal zoals het destijds ook was, ook de formatie waarin de figuren staan. Voorste rij de meest loyale soldaten die het flexibelst waren, daarachter de soldaten die iets op hun kerfstok hadden en die er dan ook als eerste aan gingen bij een aanval. En daarachter de rest op volgorde van toen. En ieder gezicht van de beelden schijnt uniek te zijn. Het verhaal gaat dat iedere Chinees een evenbeeld tussen de soldaten heeft staan. Agnes liet nog een foto zien van een Terracotta beeld en een Chinese basketbalspeler en inderdaad, de gelijkenis was treffend.

We hebben op televisie natuurlijk al het nodige gezien van het leger, maar als je daar dan staat met al die beelden voor je, dat is toch wel een stukje indrukwekkender hoor. Wat een prachtige aanblik! En wat een werk voor de archeologen daar.
Eigenlijk was het leger overdekt met een houten plafond, maar doordat het hout in de loop der tijd is gaan rotten, is het dak ingestort en een grote aardebeving heeft daarbij niet geholpen. Heel veel beelden lagen (en liggen) in stukken. En archeologen, die je daar ook aan het werk ziet, moeten al die beelden weer in elkaar zetten. En dat is nog geen sinecure, aangezien ieder beeld een uniek hoofd heeft met een eigen gezichtsuitdrukking. Je kunt niet zomaar een stukje van het ene beeld in het andere beeld plakken want dat past niet. Agnes vertelde dat per beeld, twee personen minimaal drie maanden werk hebben.

Nadat we de eerste hal bekeken hebben, zijn we doorgelopen naar de derde hal waar 68 soldaten staan en 4 paarden. Ook dit was weer erg indrukwekkend. Hal 3 was het 'hoofdkantoor' van het leger destijds, zeg maar. De soldaten waren hoger in rang en stonden ook dieper in de grond zodat ze beter beschermd werden. In tegenstelling tot hal 1 staan de beelden hier met de gezichten naar elkaar toe, alsof ze iets met elkaar aan het bespreken zijn. Vervolgens zijn we naar hal 2 gelopen, waar zo'n 1.000 soldaten staan, maar die zijn nog niet opgegraven. Om o.a. de kleuren te beschermen moeten ze eerst een nieuwe techniek uitvinden, zodat de beelden veilig opgegraven kunnen worden. Bij de opgraving in 1974 waren de soldaten nog beschilderd in originele kleuren, maar doordat daar zuurstof bij kwam, zijn de kleuren verdwenen. En dat willen ze bij volgende opgravingen voorkomen. Hetzelfde geldt voor het graf van de keizer. Dat is om dezelfde reden ook nog niet blootgelegd. Agnes vertelde nog dat er nog drie hallen ontdekt zijn, die ook nog niet opgegraven zijn. En in hal 2 staat ook het beeld van een generaal. Dat beeld is groter en hij wijst met 1 vinger in de lucht. Daarmee wilde hij zeggen dat er maar 1 was die boven hem stond, en dat was de keizer. Ook zijn zwaard is daar tentoongesteld. En dat schijnt nog zo scherp te zijn na al die jaren, dat je er een stapeltje van 20 vellen papier probleemloos mee kunt doorsnijden.

Die ontdekking van het leger was ook nog wat. Een boer wilde een put graven en stuitte op een hoofd van een beeld. Omdat hij vermoedde dat het hier om een antiquiteit ging, heeft hij het keurig gemeld bij de overheid. Nou, daar heeft de beste man dus 30 Yuan voor gekregen (met de huidige koers zo'n 4,5 Euro) en ze hebben gelijk zijn grond maar even onteigend. En niet alleen zijn grond, maar ook die van andere boeren in de buurt. Die waren er op hun beurt weer niet zo gelukkig mee dat de boer zijn vondst had gemeld en hebben hem een paar tikkies verkocht. Arme boer. Maar gelukkig veranderde in 1998 zijn lot, toen Bill en Hilary Clinton op bezoek kwamen in China. Zij bezochten ook het Terracotta leger en waren zo onder de indruk, dat ze graag de boer wilden ontmoeten die het leger ontdekt had. Toen mensen van de overheid dat bij de boer kwamen vertellen, schrok die zich een hoedje want hij kon geen Engels. Geen probleem, als je Bill Clinton ontmoet, dan vraag je 'How are you' en dan zegt Bill Clinton 'I'm fine' en dan zeg je gewoon 'me too'. Zo gezegd, zo gedaan. Maar de beste man was zo nerveus dat hij niet 'how are you' zei maar 'who are you'. Waarop Bill Clinton zegt 'de man van Hilary' waarop de boer, je voelt hem al aankomen, zegt: 'me too'. Hilariteit alom en tot op de dag van vandaag schijnt hij er nog een beetje mee geplaagd te worden. Maar wij denken dat hij toch het laatst lacht...

Na de drie hallen zijn we rustig teruggelopen naar het parkeerterrein. Wij mochten een kortere route lopen wat inhoud dezelfde route als heen, maar dan de andere kant op. En dan is het tocht wel weer erg prettig dat er iemand bij is die vloeiend Chinees spreekt. Maakt het leven net iets makkelijker. We hebben uiteraard nog wat souvenirs gescoord. Ieder een beeldje wat gemaakt is van dezelfde klei als de Terracotta beelden en de onvermijdelijke koelkastmagneet voor de verzameling. En nog wat water want Conny had nu toch wel hele erge dorst! Flesje was zomaar leeg. Daarom nog maar eentje gehaald. De dame dacht nog dat Conny wilde afdingen op het water, maar nee, we wilden graag 2 flesjes voor de normale prijs :-) . En daarna zijn we weer op weg gegaan naar Xi'an waar we de stadsmuur gingen bezoeken.

Het was, uiteraard, weer een rit van meer dan een uur. Het verkeer was nog drukker dan vanochtend. Bij de oostpoort van de stadsmuur zijn we gestopt en hebben we de muur beklommen. In totaal zijn er 4 poorten, 1 voor iedere windrichting. De muur is in totaal 14 kilometer lang. Je kunt hem bewandelen, befietsen of met een golfkarretje berijden. En laten we vanwege het lopen van Cees, de hobbels en bobbels voor het fietsen en het toch wel behoorlijk warme weer gekozen hebben voor het golfkarretje. Ook deze muur is weer een flink staaltje vakmanschap. Wat prachtig en indrukwekkend zo'n muur gemaakt door mensenhanden. We hebben een tijdje op de muur doorgebracht en zijn toen weer teruggegaan naar het hotel. Agnes was eigenlijk nog van plan om naar Muslim Street te gaan, maar dat hebben we maar aan ons voorbij laten gaan. Cees had nu wel genoeg gelopen in die warmte en gisteren waren we er al doorheen gereden. Bij het Terracotta leger heeft hij wel in de rolstoel gezeten, maar dat is feitelijk alleen de heen- en terugweg van en naar de parkeerplaats geweest, in de hallen eigenlijk nagenoeg niet. Daarom hebben Agnes en de chauffeur ons bij het hotel afgezet waar we tevreden terugkeken op de dag. Conny had nog even een klein hapje gehaald in de vorm van tucjes en noedels die je opgiet met water. Was ook nog een dingetje. Het zijn natuurlijk grotendeels Chinese verpakkingen en 'roasted beef noodles' zegt niets over het feit of het pittig is of niet. Dus Conny, die heel handig haar rugzak met tablet in het hotel had laten staan, in haar beste Chinees vragen of het pittig is. Geen reactie. En die reactie bleef maar uit. Tot er gelukkig een meneer binnenkomt met een mobiel met een vertaal-app en toen begreep iedereen het. Jammer was alleen dat het hetzelfde was als Conny al tig keer had gezegd, maar blijkbaar was de vertaal-app beter te begrijpen :-) . Nou ja, uiteindelijk hebben we een hapje kunnen eten en inderdaad, als je niet al het poeder erin gooit, was het niet pittig.

Daarna lekker uitgerust. 's Avonds hebben we in een ander restaurantje gegeten. Dit keer kozen we voor gesmoord varkensvlees in bruine saus, krokante kip, gebakken rijst en een (supergrote) schaal groentesoep. En weer was het heerlijk! Morgen hebben we een 'vrije' dag. Zoals het nu staat gaan we morgen naar de klokken- en trommeltoren, maar we zien het wel. We hebben de hele dag de tijd.